Утаа бидэнд хэрэггүй…

Улаанбаатар хотод жил ирэх тутам утаа ихсэж байна. Утаа нь цаг агаар хүйтрэхээр салхины урсгал эсрэг циклонд орж салхигүй болж хотод утаа тунах үзэгдэл ихэсдэг ба утааны найрлагад Хүхэрлэг хий, Хүхрийн давхар исэл, Азотын ислүүд, нарийн жижиг ширхэгт тоосонцор, Нүүрстөрөгчийн дутуу ислүүд ихээр байдаг нь голлон зүрх судас, амьсгалын замын өвчин үүсгэдэг.

Хотын утааг бууруулахад үе шаттай доривтой арга хэмжээг авах ёстой. Агаарын бохирдлоос салсан улс орнуудын гол арга бол нүүрс түлэхийг болиулж, оронд нь хий, цахилгаан халаалтын хэрэглээг дэмжин урамшуулах систем хэрэгжүүлдэг. Манай улс хэдэн жил утааг бууруулах зуух, түлш гээд их мөнгө зарж байгаа ч үр дүн гарахгүй байгаа тул нэн яаралтай утааны эсрэг доорх арга хэмжээнүүдийг шат дараатай авч хэрэгжүүлнэ үү!

🇬🇧 Англи улс утааг бууруулсан туршлага: Английн эрх баригчид Цэвэр агаарын хууль баталсан бөгөөд энэ хууль хэрэгжиж эхэлснээр Лондон ганцхан өвлийн дотор хорт утаа, агаарын бохирдлын түвшинг эрс багасгаж дөрөвхөн жилийн дотор агаарын бохирдол гэдэг зүйлээс бүрэн ангижирч чаджээ. Эрх баригчид хатуу түлшний хэрэглээг бууруулж цахилгаан болон хийн түлшний хэрэглээг дэмжиж, томоохон үйлдвэрүүдийг хот болон суурьшлын бүсээс гарган, цахилгаан станцуудыг хүн ам багатай дүүргүүд рүү дэс дараатай нүүлгэн шилжүүлжээ. Мөн Лондон хотод “Агаарын хяналтын бүсүүд” бий болж, зөвхөн угаасан нүүрс, цахилгаан болон байгалийн хий хэрэглэж эхэлсэн учир агаарын бохирдлыг сааруулан, аажмаар арилгаж чаджээ. Бүх айлуудад Засгийн газрын 100 хувийн дэмжлэгээр айл өрхийг бүрэн дулаацуулах хүчин чадалтай, тог баг зарцуулдаг тень буюу халаагч суурилуулан, бүх пийшинг байгалийн хийгээр ажилладаг буюу газан плиткагаар сольсон байна. Ингээд айл өрх, байгууллагуудыг цахилгааны төлбөрөөс хөнгөлж өгснөөр ахуйн чанартай агаарын бохирдлыг шийдэж чаджээ. Хамгийн сүүлд дизель болон бензинээр бус байгалийн хий ашигладаг машинуудыг татвараас чөлөөлж авто машинаас ялгардаг хорт утааг бууруулсан байна. Мөн томоохон үйлдвэрүүдийг хотоос гарган нүүлгэж, үйлдвэржилтээ даган шилжин суурьших иргэдийн улсад төлөх татвараас тодорхой хэмжээнд бууруулснаар хүм амын төвлөрөлтийг сааруулжээ.

🇨🇳 Хятад улсын утааг утааг бууруулсан туршлага: Хорт утаа ихээр ялгаруулдаг жижиг үйлдвэрүүдийг хаах, Ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх, Цахилгаан машиныг хэрэглээг дэмжих, Агаарын бохирдлын тусгай цагдаагийн эргүүлийг гаргах зэрэг олон арга хэмжээ авсан нь Бээжингийн утааны түвшинг 35%-аар бууруулж чаджээ. Шинэ технологиудыг туршиж байна. Дэлхийн хамгийн том агаар цэвэршүүлэгч цамхаг Хятадын Шаньси мужийн Шиань хотод байгуулж 100 м өндөр тус агаар цэвэршүүлэгчийг ажиллуулж эхэлснээс хойш Шиань хотын агаарын чанар 10 кв.км талбайд мэдэгдэхүйц сайжирсан. Хятадын эрх баригчид 2030 он гэхэд хүлэмжийн хийн ялгаруулалтыг бууруулах тал дээр дэлхийд тэргүүлэх зорилт тавьсан. Иймд цахилгаан болон холимог хөдөлгүүртэй автомашины хэрэглээг идэвхтэй дэмжиж аяндаа бүх машиныг цахилгаан болгохоор зорьж байна.

🇲🇳 Улаанбаатар хотын утааг бууруулахад анхаарах асуудлууд:

• Хотын төлөвлөлтийг сайжруулах шаардлагатай. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийг орон сууцжуулан, ногоон байгууламжийг их хэмжээгээр нэмэгдүүлэх.

• Залуучууд болон шинэ гэр бүл, хөдөө орон нутгийн иргэдэд зориулсан түрээсийн хямд орон сууцыг хөгжүүлэх шаардлагатай – Хөдөө орон нутгийн иргэд хотод амьдрахдаа гэр хорооллын хашаанд гэр бариад эхэлдэг энэ нь дахин нэг яндан нэмэгдүүлж байгаа юм.

• Цахилгаан, дулааны үүсвэрийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Яаралтай шинэ цахилгаан станцыг ашиглалтад оруулж гэр хорооллын иргэдийг хямд цахилгаанаар байшин, гэрээ халаах боломжийг олгох.

• Цахилагаан, хий болон бусад эко эх үүсвэрээр дулаанаа шийдхэд нь дэмжлэг үзүүлэх, урамшуулах

• Төвлөрлийг бууруулж дагуул хотуудыг байгуулж хөгжүүлэх шаардлагтай. Ингэснээр хүн амын нятаршил тархана.

• Хотын ойр орчим 15-20 км зайд гал түлж утаа гаргахгүй байх. Хууль, журам, бодлогоо нийцүүлэн сайжруулж ажиллах

• Авто машинаас ялгарах утааг багасгах шаардлагатай. 20 жилээс дээш насжилттай тээврийн хэрэгслийг хотын тогтоосон бүсээс дотогш нэвтрүүлэхгүй байх, олон давхар дулаан зогсоолуудыг хувийн хэвшлийн оролцоотой байгуулах, ингэснээр автомашинаа халаах гэж хүйтэнд хий нормалдах нь багасана.

• Дулаан цахилгаан үйлдвэрлэх жижиг, том цахилгаан станцуудын янданд шүүлтүүр хийж утаа ялгаралтыг арилгах шаардлагатай. Өндөр хөгжилтэй орнуудын цахилгаан дулаан үйлдвэрлэхэд гарах утаандаа усан болон бусад олон төрлийн шүүлтүүр хэрэглэн утаагүй үйлдвэрлэл явагддаг сайн туршлагыг нэвтрүүлэх

• Хяналтын тогтолцоог сайжруулах шаардлагатай

ЭРҮҮЛ МЭНД НИЙГМИЙН БОДЛОГЫН ХҮРЭЭЛЭН